سیاست های اشتباه
منظورم دولت نیست. خوب تر بگویم اصلاً دولت منظورم نیست، منظورم آقایان کارشناس نوابغ اقتصاد که توپ تکانشان نمی دهد است. منظورم آن هایی است که سال آخر این دولت را ـ در کمال نا مردی ـ با سال آخر دولت های قبلی مقایسه می کنند است.
در مورد ارز اول چند تا از نظرات این نابغه ها را عرض کنم:
1. ممنوع کنید واردات را.
از این دست نظرات خیلی خوب است؛ یعنی خیلی مفرح و روح بخش هستند. یک نابغه‌ی دیگر گفته 80 درصد واردات اضافی است. سوال من این است: یعنی کامپیوتر، تجهیزات پزشکی، قطعات صنعتی، آلیاژ های مورد نیاز، تجهیزات نفتی، بذر، دارو های خاص، چوب، کاغذ و هزار قلم اثاث ضروری دیگر فقط بیست درصد است؟
آن هایی که می گویند واردات خودرو باید ممنوع شود، آیا فکر نمی کنند قیمت خودرو های موجود در بازار چند برابر خواهد شد؟ و آیا نمی دانند که قیمت خودروی خارجی قیمت تولید داخلی را نیز تعیین می کند.
خیلی جالب است که نقض غرض یکی از اصلی ترین آفات این دوستان است.
بله من هم معتقدم نباید بین ارز دولتی و آزاد فاصله زیاد شود. اما اینکه واردات ممنوع شود به قاچاق رونق می دهد. اصلاً دولت ارز را چه قدر می تواند ذخیره کند؟ اصلاً دیگر چرا نفت بفروشد؟
2. خوب نفت هم نفروشید!
عجب! این دسته خیلی جالب تر هستند. کل داستان این است که دشمن به هدفش که همانا حذف ما از داد و ستد جهانی است نرسد. بعد این دوستان می فرمایند کلاً صادرات و واردات متوقف شود.
3. داد و ستد دلار ممنوع باشد.
باز هم خیلی عجب! کجای دنیا داد و ستد ارز ممنوع است؟ داد و ستد نباید ممنوع باشد، باید شفاف باشد. انبار کردن ارز باید ممنوع باشد. اکنون متأسفانه نظارتی وجود ندارد. همین مقدار ارزی که دست مردم است اگر در بانک باشد چه قدر خوب می شود.
4. قیمت ارز را ثابت نگه دارید!
جدا از اینکه اگر داد و ستد دلار ممنوع باشد، قیمت ارز چه معنایی می تواند داشته باشد؟ وقتی تورم روی ریال در بهترین حالت دو رقمی است. چه کسی گفته نرخ ارز باید ثابت بماند. پارادوکسی که این دوستان به آن پاسخ نمی دهند این است که اگر تورم وجود داشته باشد، ارز گران می شود، یا اینکه بالا رفتن نرخ ارز تورم ایجاد می کند یا هر دو.
--- --- ---
اما چند نکته‌ی دیگر:
الف. ببینید دوستان علاقه مند یا منتقد دولت، نمی شود دستور بدهیم ارز دانشجویی متوقف شود! ارز مسافرتی متوقف شود. ارز نفتی هم در بازار عرضه نشود، بعد قیمت ارز اصطلاحاً Sky Rocket نشود!
ب. چرا هیچ کس تحریم ها را در نظر نمی گیرد؟ خوب انتقال ارز مشکل دارد. اسکناس هم محدودیت های خودش را دارد. در این میان عده‌ی کثیری هم وارد بازار شوند و برای انبار کردن اسکناس بخرند، چه اتفاقی می افتد؟
ج. در پازل دشمن بازی کردن کاری است که خیلی ها می کنند. اشاره ی دوباره به موضوع مرغ مسخره است. همان موقع هم خبری نبود، الآن کیلویی 4250 است در خیابان کارگر شمالی تهران.
د. اگر دشمن که قسمت عظیمی از اقتصاد دست اوست، به شما پول ندهد (ارز) طبیعی است که قیمت ارز بالا برود. حالا این خیلی احمقانه نیست که ذخایر ارز ـ که در طول چند سال جمع شده ـ را به رایگان بدهی به بازار که مثلاً تعادل ایجاد شود؟ بله این به معنای حواب دادن تحریم نیست. کسی هم مدعی این نشده است. بالا رفتن ارز روند خروج ارز را کند می کند. در هر حال بالا رفتن قیمت ارز و اینکه بگوییم متأثر از تحریم است به معنای مخالفت با ولی فقیه نیست. بیانات ایشان هم در دیدار روز 12 مهر نود و یک با نخبگان نشان می دهد که بالأخره یک گردنه‌ی تاریخی وجود دارد، که در حال عبور از آن هستیم.
ه. آن هایی که تحلیل های سوپر انقلابی دارند، می دانند که خیلی از حرف های زیبایشان به معنای تعطیلی تجارت است؟ همه ی این آدم هایی که بی کار می شوند، اصلاً مهارت دارند بروند در بخش تولید؟
و. آیا جز تخصیص ارز با نرخ شناور به واردات دارای اولویت و دانشجویی و مسافری راه دیگری هم برای کنترل بازار ارز وجود دارد؟ آیا دولت ـ البته با تأخیر ـ همین راه را پیگیری نمی کند؟
چون ما اطلاعات دقیقی راجع بهش نداریم. نه تنها ما، بلکه بسیاری از سیاسیون درجه یک کشور هم نمیدانند چه خبر شده.
نمونه اش آقای نادران که جزو 30 نماینده تاثیر گذار مجلس است گفت من نمیدانم چه خبر شده!! اما حدس میزنم دولت خودش دارد ارز را بالا میبرد.
یا آقای توکلی هم که جزو تاپ تن مجلس است فقط تحلیل ارائه داد و حدس زد که دولت میخواهد ارز را به نرخ آزاد بفروشد که چه بشود...
یعنی ما کلا اطلاعاتی از پشت پرده نداریم. اما کاری که میشود کرد این است که با همین اطلاعات روی پرده تحلیلی از پشت پرده داشته باشیم.
اینکه گفتی دولت راه درست را طی میکند اما کمی با تاخیر، مشکل همین تاخیر است.
یک حقیقت روی پرده اینست که دولت وقتی ارز داشت گران میشد یکی دو هفته سکوت کرد. سکوت تقریبا مطلق. قبل از عید هم توی بهمن که ارز بالا رفت کلا دولت ساکت ماند تا دلار شد 2200 تومن. الان هم انقدر ساکت ماند که دلار شد 3600 تومن. خب سوالی که مطرح است اینست که چرا دولت ساکت ماند؟ حالا میخواست به مردم چیزی نگوید، چرا به مجلس هم هیچ حرفی نزد؟ آیا این سکوت دولت سبب جولان دلالان در بازار نشد؟
درباره اینکه آیا دولت ابزار کنترل بازار را داشته یا نه هم نمیتوان باور کرد که نداشته. چرا که وقتی یک دلال با هزار میلیارد تومان میتواند بازار را به هم بریزد، چرا دولتی که فقط مبادلاتش با ترکیه ماهی 2 میلیارد دلار (چهار هزار میلیارد تومان) است نتواند بازار را دست بگیرد؟
کار دلالها اینست که ارز را توی بازار میریزند پایین می آید بعد جمع میکنند بالا میرود و همینطور ادامه میدهند و توی این نوسانات جیب خود را پر میکنند. همراه این کار چند تا شایعه پراکنی هم چاشنی کار میکنند تا وقتی بالا میرود درست و حسابی بالا برود و ایضا وقتی پایین می آید. حالا دولت اندازه ی یک دلال نمیتوانست وارد بازار بشود؟
این یک حقیقتی است که دولت در کنترل بازار ارز دیر عمل کرد. البته به صورت همزمان قوه قضاییه و پلیس هم همینطوری دست روی دست گذاشتند تا دولت اجازه بدهد که اخلالگران را دستگیر کنند. هی مصاحبه می کردند که ما اخلالگران را شناسایی کرده ایم!!!! خب مگر دستشان کجا گیر کرده بود که بعد از شناسایی دستگیرشان نکردند؟ این هم قضیه مشکوکی است.
من شخصا چند حدس دارم.
1. اینکه دولت میخواسته ارز خودش را به جای 1226 تومان به نرخ واقعی 2200 تومان بفروشد (که حق دولت هم هست)، اما این چند وقت که ارز عرضه نکرده تا سازو کار درست کند، بازار به گند کشیده شده است. این وسط بالا رفتن قیمتها را میتوان به صورت سهوی توسط دولت در نظر گرفت.
2. دولت وقتی ارز گران می شود سکوت می کند. 2 علت میتواند داشته باشد. یکی اینکه خوشش می آید سکوت کند و از بالا رفتن قیمتها خوشحال است. یکی دیگر هم اینکه مجلس را داخل آدم نمیداند که به ایشان اطلاع رسانی کند. اگر دولت به مجلس اطلاع رسانی می کرد نماینده ها و رئیس مجلس هم نمی آمدند مصاحبه کنند که دولت دارد عمدی قیمت را بالا میبرد. (البته عدم تشخیص فضا و زمان توسط مجلسی ها هم شاهکار است)
.
در مجموع به نظر من دولت در افزایش قیمت ارز کاملا مقصر است. البته این مشکل همه جای نظام است که کلا در کار کردن، بیش از حد چقر هستیم. تا بیاییم تکان بخوریم دلالان بازار را به نام خودشان کرده اند.
ولی مسئولیت سیاست های پولی برای کنترل بازار ارز با دولت است. و وقتی یک مصاحبه ی منطقی مسئول می تواند قیمتها را کنترل کند، چرا این مصاحبه را میگذاریم وقتی کار به استخوان رسید انجام می دهیم؟
چرا دو هفته سکوت میکنیم که همه به این نتیجه برسند که کاری از دست دولت بر نمیآید؟ در حالی که اینطور نیست.
نتیجه منطقی این سکوت اینست که مردم باید بنشینند ببینند بی بی سی قیمت ارز را چطور پیش بینی میکند. چون تنها کسی است که راجع به ارز حرف میزند و وقتی می گوید بالا می رود، بالا میرود!